Diagnozowanie dysleksji
Zastanawiasz się, czy kłopoty z nauką to już dysleksja, czy jeszcze nie?
Trudność samodzielnego zdiagnozowania dysleksji wynika stąd, że możemy spotkać się z bardzo różnymi jej formami. Dlatego gdybyśmy porozmawiali z pięcioma dowolnie wybranymi osobami z dysleksją, to każda z nich może opowiedzieć o innych przeszkodach w nauce.
Co może świadczyć tym, że dziecko ma dysleksję?
Niektórzy dyslektycy mają problemy tylko z czytaniem, inni tylko z pisaniem. Jeszcze inni mogą w zupełnie dowolny sposób podchodzić do ortografii albo nie rozumieć działań matematycznych takich jak mnożenie lub dzielenie, a także geometrii oraz zadań z treścią. Są też osoby, które borykają się z dwiema lub trzema trudnościami naraz, obejmującymi kilka przedmiotów szkolnych.
Nic dziwnego, że rodzic potrzebuje profesjonalnej diagnozy. Niemniej, na podstawie obserwacji, możemy stwierdzić, czy praca korekcyjna jest potrzebna.
Diagnoza i terapia dysleksji krok po kroku
Diagnoza w poradni psychologiczno-pedagogicznej pomaga, ale nie wystarcza
Upewnij się, że problemy dziecka nie wynikają z kłopotów natury medycznej
Nawet jeśli nie masz jeszcze diagnozy z poradni psychologiczno-pedagogicznej, a obserwujesz trudności dziecka związane z czytaniem i pisaniem, zgłoś się do mnie
Dyslektyk:
- czyta wyrazy, zaczynając od środa lub od końca
- ma trudności przy łączeniu sylab w wyrazy
- czyta wolno i zacina się
- czasami czyta dobrze, ale gdy się zestresuje, nie jest w stanie złożyć w całość prostego wyrazu
- nie rozumie tego, co przeczytał
- nie pamięta, kiedy przestał myśleć o tym, co czytał (a przeczytał np. trzy strony)
- skarży się na częste bóle głowy podczas czytania
- wyrazy, które nie mają realnego obrazu w rzeczywistości (takie jak: lub, ani, skoro, bowiem, ponieważ itd.) powodują przerwę w czytaniu lub są pomijane
- podczas czytania uważa interpunkcję za zbędną – nie robi pauz z powodu przecinków i kropek, przez co tekst traci sens
- pisząc, nie używa znaków interpunkcyjnych, a co za tym idzie także wielkich liter
- pisząc, nie zauważa linii lub kratek, co powoduje, że na jednej kartce A5 często zapisuje tylko kilka linii
- pisze ukośnie
- pisze, stosując odbicie lustrzane dla niektórych liter, takich jak: s, z oraz d, b itp.
- kształt jego liter jest inny niż przyjęty standard
- robi błędy ortograficzne, pomimo znajomości reguł; często ten sam wyraz jest w stanie napisać na kilka sposobów
- posiada nieprawidłowy uchwyt długopisu, kredki, ołówka
- pisze, rysując litery w odwrotnym kierunku, np. z dołu do góry
- jego zeszyty nie są prowadzone starannie, często istnieje zeszyt „do wszystkiego”
- pisze wolno
- ma kłopoty z liczeniem, zwłaszcza z mnożeniem i dzieleniem
- nie lubi i nie rozumie geometrii
- kłopotem są zajęcia techniczne, takie jak pismo czy rysunek techniczny, rzuty
- myli cyfry
- nie rozumie zadań z treścią
- źle zapamiętuje ciągi danych np. dni tygodnia, miesiące itp.
- ma kłopoty z wiązaniem sznurowadeł, ewentualnie z innymi czynnościami samoobsługowymi w młodszym wieku
- nie lubi zajęć manualnych, takich jak wycinanie, malowanie itp.
- nie jest w stanie narysować linii skośnych, stąd częste kłopoty z pisaniem takich liter jak A, W, K, Ł itd.
- ma kłopoty z koordynacją ruchową
- z trudem uczy się jazdy na rowerze
- myli prawą i lewą stronę
Problemy wskazujące na dysleksję
Czasami problemy mają swoje fizyczne przyczyny. Na przykład brak koordynacji może świadczyć o wadach postawy. A z kolei problemy z pisaniem lub czytaniem często wynikają po prostu z wady wzroku lub słuchu. Bywa, że wady te nie są oczywiste: laik nie jest w stanie określić braku zbieżności gałek ocznych, powinien to zbadać ortoptyk. Kłopot z przetwarzaniem dźwiękowym też nie jest oczywisty, bo dana osoba teoretycznie słyszy dźwięki, tylko nie łączy ich odpowiednio. Dlatego każda poradnia psychologiczno-pedagogiczna wymaga odpowiednich badań lekarskich przed postawieniem odpowiedniej diagnozy. O dysleksji mówimy wówczas, gdy nie stwierdzono medycznych powodów, by dana osoba miała kłopoty z pisaniem, czytaniem lub koordynacją, a kłopoty są. Jednocześnie w wyniku badania w poradni psychologiczno-pedagogicznej inteligencja opisana została jako „w normie” lub „powyżej przeciętnej”.
Bywa, że problemy szkolne związane są zaburzeniami uwagi (ADD – nadaktywność lub spowolnienie wewnętrznej energii i ADHD – hiperaktywność).
Dana osoba może wówczas:
- łatwo przerzucać uwagę na bardziej interesujące elementy
- mieć trudności ze spokojnym siedzeniem w ławce
- wykonywać dużo niewielkich ruchów, takich jak drapanie, wiercenie się, kręcenie nogą itp.
- nie czuć upływu czasu
- spóźniać się, nie radzić sobie z racjonalnym planowaniem dnia
- mieć kłopoty z utrzymaniem dobrych relacji z rówieśnikami
lub nauczycielami - wykonywać jakąś czynność bardzo długo
- wymagać wielu przerw związanych z wykonywaniem danej czynności
Wtedy zalecamy program dotyczący korekcji uwagi, który ćwiczy, w jaki sposób dana osoba ma przejąć kontrolę nad wewnętrznym zegarem energii. Chodzi o to, by dopasować się do otoczenia i w ten sposób móc swobodnie realizować własne cele w grupie rówieśników lub w szkole.